این روزها با حجم زیادی از اطلاعات مواجه هستیم، سرعت تغییرات و پیچیدگی‌های دنیا به حدی زیاد هست که گاهی در تحلیل این اطلاعات، درستی و نادرستی اونها دچار سردرگمی می‌شیم. اصطلاح تفکر نقادانه یا Critical Thinking حدودا در دهه‌های اخیر به صورت گسترده وارد ادبیات عمومی و ادبیات مهارتی جهان شده و موضوع جدیدی نیست. اما شرایط امروزی زندگی ما به شکلی تغییر کرده، که میشه گفت، تفکر نقادانه از پیش‌نیازهای رشد، موفقیت، رقابت و بقاء به حساب میاد.
آلوده بودن ما انسان‌ها به پیش فرض‌ها و پیش‌داوری‌ها و سوگیری‌های جدی‌مون در مشاهده و تحلیل محیط در کنار باورهایی که داریم موضوع جدیدی نیست، تفکر نقادانه و نیاز به اون هم موضوع جدیدی نیست. اما دوران جدید و چالش‌هایی که برای ما ایجاد کرده در گذشته تا این حد پررنگ نبوده‌اند. تغییراتی مانند موارد زیر:
در گذشته، پدر و مادرهای ما، چارچوب‌ها و اصول و قواعدی رو که برای رشد و پیشرفت و موفقیت از پدرها و مادرهایشان آموخته بودند، به ما منتقل می‌کردند. اما نسل امروز، در دانشگاه کتاب‌های درسی زیادی رو می‌بیند که حتی اگه به تازگی منتشر شده باشند، باز هم از اونچه که در جامعه می‌گذره فرسنگ‌ها عقب هستند.
پس به نظر می‌رسه که ما، به جای اینکه بخوایم از تجربه‌های دیگران و حاصل تفکرات دیگران استفاده کنیم، لازمه که شیوه‌ی درست تجربه کردن و شیوه‌ی صحیح فکر کردن رو یاد بگیریم.
چطوری سوالات بهتری بپرسیم و پاسخ‌های بهتری مطرح کنیم.
چطوری عمیق‌تر فکر کنیم، حرف بزنیم و بنویسیم؟
در میان انبوه رسانه‌هایی که امروزه – تقریباً بدون استثناء – منافع و بقای خودشون رو در اولویت قرار می‌دهند، چطوری می‌توانیم اطلاعاتی مفید، ارزشمند و با حداقل سوگیری به دست بیاوریم؟
چطور میزان محکم بودن و نیز خطاهای احتمالی استدلال‌های مختلف رو ارزیابی کنیم؟
چطوری شباهت‌ها و تفاوت بین ایده‌ها و حرف‌ها و تحلیل‌های مختلف رو ببینیم و ارزیابی کنیم؟
چطوری دانسته‌ها و باورها و شناخت‌مون از جهان رو پالایش کنیم و از تعصب و پیش‌داوری فاصله بگیریم؟
چطوری شفاف‌تر فکر کنیم و حرف‌ها و نظر‌ها و استدلال‌هامون رو به روشی شفاف‌تر و متقاعدکننده‌تر به دیگران منتقل کنیم؟
چطوری از نگاه فردی دیگر و با چارچوب نگرشی متفاوت، به مسائل نگاه کنیم تا از این طریق، گفتگو و تعامل ما با دیگران ساده‌تر و سازنده‌تر باشد؟
شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای دیجیتال، بسترهایی پراکنده و غیرمتمرکز اما سریع و قوی برای انتقال اطلاعات هستند که با وجود خطای زیاد و اعتبار پایین، به علت سرعت بالا و در دسترس بودن و نبودن کنترل متمرکز، اعتماد قابل توجهی جلب کرده‌اند. از اخبار، اطلاعات سیاسی و اجتماعی گرفته تا اطلاعات پزشکی بدون در نظر گرفتن اینکه این اطلاعات صحیح هستند یا نه، در حال بازنشر شدن هستند. بنابراین، وظیفه‌ی ارزیابی صحت و سقم اطلاعات و اخبار هم به تدریج به خود ما واگذار می‌شود.
